Regelmatig zullen we hier tips schrijven die direct toepasbaar zijn in de klas. Maar ben je zelf actief op de Vrije School en ben je iets tegengekomen, waar iedereen iets aan heeft deel het dan in ons gastenboek! Uiteraard mag je hier ook ervaringen kwijt over de weekenden of kun je vragen aan ons stellen. Het kan namelijk zo zijn dat iemand anders met dezelfde vraag rond loopt!
De scheppende kracht van het woord
De lichten gaan uit, de stemmen verstillen en manen elkaar tot opletten. Een enkeling wil zijn gevoel nog delen en op fluisterende toon een kreet uiten ‘’yes, het verhaal’’. De lucifer wordt afgestreken, een sissend geluid doet de vlam ontsteken en hapt naar zuurstof. We geven het de ruimte en rustig brandt het nu. De kaars gaat aan, de lucifer uit. Op de tafel brandt de kaars terwijl in de schemer het verhaal van het oude testament wordt gebracht.
In de derde klas vertellen we het oude testament. De scheppingsverhalen maakten grote indruk op de kinderen. Het goede en het kwade snijden scherpe randen. Wanneer is de ander goed?
Een voorbeeld kwam uit het verhaal waarbij Lucifer zijn intrede doet. Lucifer wil ook voelen hoe het is om te heersen en moet kiezen. Maar zodra de strijd is verloren en hij verbannen is naar de onderwereld maakt dit nog meer kwaadaardige plannen bij hem los. Hij fluistert verleidelijke woorden naar plant, mens en dier en het is aan die laatsten om de instructies van God goed op te blijven volgen.
De leeftijden van de kinderen in klas 3 variëren sterk en dat is duidelijk merkbaar in de ontwikkeling maar ook in het sociale proces als klas en onderling. Uitgaande van het 9de levensjaar, staan ze op de drempel. De drempel waar ze met hun ene been nog in het dromerige beeld en het kinds-beleven staan en met hun andere been de wereld om hen heen aanschouwen en zich eenzaam voelen. De nabootsingsperiode is hetgeen waarin het kind leert van de omgeving doordat het aangereikt wordt. Deze verandert door de ik-inslag. Het kind gaat in wezen door een crisis van het alleen-zijn. De ogen worden minder glinsterend en levendig maar krijgen een veel rustigere, bedenkelijke uitstraling. Het kind draagt het IK in zich en ervaart dat het dingen om zich heen anders gaat zien.
De kinderen staan, na de nabootsingsbeginselen, voor de autoriteitsbeginselen. Ze verlaten het paradijselijke van het kind-zijn, ze ontwaken, en worden blootgesteld aan goed en kwaad waarin het reflecterend vermogen wakker is geworden. De derde klasser zal de autoriteit gaan beproeven. En wanneer deze beproeving van de autoriteit lijdt tot een confrontatie begeleiden we het kind door de poort tot het zielegebied waarin het goed naar zichzelf mag kijken.
Van de scheppingsverhalen maakten we gedichten en schreven deze op papier. Daarnaast maakten we na afloop van een nieuw scheppingsverhaal een schildering. Een kunstzinnige verwerking waarbij de kinderen in stilte het verhaal en beeld samen lieten komen.
We maken een sprong naar de tweede helft van klas 3. Het is als leerkracht goed kijken naar je leerstof aanbod en de planning hiervan. Soms lijkt deze op een onhandige manier samen te vallen met vastgestelde school-brede thema’s. Toch daagt het mij ook weer uit creatief te zijn in mijn aanbod. Een voorbeeld hiervan is dat de vastgestelde taalperiode mijn rekenperiode moest worden. Ik kwam op het idee een verhalend ontwerp te introduceren. De periode startte met een gesprek over 'boeken’. Wat is belangrijk in een boek? Daarna gingen de kinderen aan de slag met het bedenken van de hoofdpersoon voor hun eigen boek. De hoofdpersoon moest omschreven worden met leeftijd, lengte en gewicht. Hierbij liepen sommige kinderen vast op inschattingsvermogen of corrigeerden ze elkaar onderling. Elke dag mochten ze een bladzijde schrijven in hun eigen boek. Voorafgaand introduceerde ik een nieuw rekendomein. Het behandelde domein moest terug te vinden zijn in hun verhaal.
Periode heemkunde over ‘’het schrift’’ viel perfect samen met de later vastgestelde poëzieweek. We schreven gedichten; limericks, elfjes, haiku’s. De kinderen mochten zelf kiezen waar ze het gedicht over schreven om vervolgens deze in dezelfde week met de Werkmantechniek vorm te geven. In die week mochten we op bezoek bij het grafisch museum en konden we de oude boekdrukkunst aanschouwen. Letter voor letter werd ons eigen klassengedicht in spiegelbeeld in een zetblok klaargelegd om vervolgens gedrukt te worden. We kregen veel complimenten van de medewerkers van het GRID museum. Met name over de mate van creativiteit; ‘’doen jullie veel op school aan creativiteit en expressie?’’
Door - Martha van der Steen